Is het mogelijk via huwelijkse voorwaarden uitstel van Erfbelasting en Inkomstenbelasting voor ondernemingsvermogen aan te vragen?
- Aandachtspunt: de huwelijkse voorwaarden gelden ook bij een echtscheiding!
Hoe werkt het?
Wanneer men als ondernemen wil voorzorgen bij overlijden, bestaat een interessante mogelijkheid om Erfbelasting en Inkomstenbelasting te besparen. Regelmatig worden de aandelen in de eigen BV op naam van de langstlevende gezet om de heffing van Inkomstenbelasting over de meerwaarde van de aandelen uit te stellen. De ander ontvangt compensatie in de vorm van een (onderbedelings-)vordering. Bij de finale verrekening is het uitgangspunt dat ieder voor de helft gerechtigd blijft tot het huwelijksvermogen, het blijft bij uitstel van Inkomstenbelasting.
Breukdelengemeenschap: verrekenen voor gevorderden
Intussen heeft de Rechtbank Noord-Holland besloten dat uitstel van Erfbelasting ook mogelijk is. Wel is hier een andere techniek voor vereist. Door een breukdelengemeenschap aan te gaan is het mogelijk om bijvoorbeeld 90% van het huwelijksvermogen inclusief de aandelen in de eigen BV bij de langstlevende terecht te laten komen. De erfenis van de eerste blijft dan beperkt tot 10% van het huwelijksvermogen en dat heeft gevolgen voor de te betalen Erfbelasting: bij finale verrekening is Erfbelasting schuldig over de helft van het huwelijksvermogen, bij de breukdelengemeenschap is Erfbelasting schuldig over 10% van het huwelijksvermogen.
Geen schenking
De Rechtbank Noord-Holland oordeelt dat de overgang naar de breukdelengemeenschap geen schenking is omdat bij het aangaan geen voltooide vermogensovergang bestaat. Ook het gegeven dat de langstlevende meer dan de helft van het gezamenlijke vermogen verkrijgt, is om dezelfde reden geen schenking. Dit betekent dat het aangaan van een breukdelengemeenschap een maatwerkoplossing biedt. Wanneer de langstlevende niet meer erft dan de vrijstelling van 671.910 euro (2021) en het resterend vermogen via de breukdelengemeenschap aan diegene toekomt, speelt belastingheffing maar een beperkte rol bij het overlijden van de eerste. Zeker wanneer ook de aandelen van de eigen BV via de breukdelengemeenschap bij de langstlevende terecht komen.
Ook kansen voor planning bij samengestelde gezinnen
De breukdelengemeenschap is misschien ook bruikbaar bij samengestelde gezinnen: denkbaar is dat de echtgenoten de “erfenis” voor elkaar regelen in de huwelijkse voorwaarden en dat in het testament de regeling voor de eigen kinderen komt. Hiermee kan voor de langstlevende echtgenoot én voor de eigen kinderen een passende financiële regeling opgetuigd worden. Bijkomend voordeel is dat de stiefouder en de eigen kinderen financieel onafhankelijk van elkaar kunnen zijn na het overlijden van de erflater.
Update: situatie anno 2025
Het kabinet wil dat een huwelijksgoederengemeenschap of een finaal verrekenbeding met ongelijke breukdelen gaat leiden tot heffing van schenk- of erfbelasting. Zo blijkt uit de Voorjaarsnota. Bedoeling is dat voortaan schenk- of erfbelasting wordt betaald over het meerdere, bij scheiding wanneer iemand is getrouwd in een huwelijksgoederengemeenschap met ongelijke breukdelen. Dat geldt ook in het geval van een finaal rekenbeding waarbij vermogen wordt verrekend op grond van een ongelijke gerechtigdheid tot dat vermogen. De echtgenoot die dan meer dan de helft krijgt van de te verrekenen som, moet voortaan schenk- of erfbelasting betalen over dat meerdere.
Onbedoelde constructies
Deze wijziging van de Successiewet wordt opgenomen in het Belastingplan 2026. Het kabinet wil hiermee onbedoelde constructies aanpakken. Het huwelijksvermogensrecht wordt volgens het kabinet in de hierboven genoemde gevallen ingezet om geen of lagere schenk- of erfbelasting te construeren. Het kabinet vindt het ongewenst dat echtgenoten schenk- of erfbelasting ontwijken door civielrechtelijke keuzes te maken die zijn ingegeven vanuit fiscale beweegredenen.